Voorstelling van het rapport 2023 van de Federale Ombudsman aan de Kamer 24 avril 2023

Mevrouw de Voorzitster van de commissie Verzoekschriften,
Heren Ombudsmannen,
Geachte collega’s,
Dames en heren,

Ik ben blij de voorstelling van het verslag voor het jaar 2023 van de federale Ombudsman te mogen inleiden. Eens te meer is het een aantrekkelijk vormgegeven, goed gedocumenteerd werkstuk geworden, de tastbare neerslag van het gedegen werk dat de federale Ombudsman jaar na jaar levert ten dienste van de samenleving, en heel concreet van de burger die een probleem heeft met een overheidsdienst.

Slagwoord van het verslag dit jaar is « vertrouwen ». Een sleutelbegrip voor een ombudsdienst, dat op verschillende manieren zijn uiting vindt in de werking en verwezenlijkingen van de Federale Ombudsman.

In de aanloop naar de aanstaande verkiezingen lijkt het me goed eraan te herinneren dat net ‘Vertrouwen versterken’ de opdracht was die de federale Ombudsman bij de oprichting in 1995 van de wetgever meekreeg. De historische context is bekend. Na de verkiezingen van 1993 had iedereen het over de ‘kloof’ die gaapte tussen de burger en de overheid. Die moest worden gedicht, vandaar onder meer het creëren van een ombudsman, zoals die ook al in andere Europese landen bestond.

Anno 2024 blijft die initiële opdracht van de federale Ombudsman – het vertrouwen versterken - primordiaal, meer dan ooit zelfs. Een staat – en zeker een democratische staat – staat en valt immers met het vertrouwen dat de burger erin stelt. Goed functionerende overheidsdiensten spelen hierbij een cruciale rol.

Belangrijke issue in het verslagjaar 2023 waren uiteraard de crisismaatregelen, met name de verschillende overheidspremies om de burgers te helpen de hogere energieprijzen te betalen. Niet alle premies werden tijdig en correct uitbetaald. De betrokken administraties bleken niet voldoende voorbereid op de massale aanvragen, waardoor veel burgers letterlijk en figuurlijk in de kou bleven.

Hun vertrouwen in de overheid dreigde aangetast te worden.

Dit zette de federale Ombudsman aan tot een verslag, specifiek gewijd aan de energiemaatregelen, met een aantal voorstellen en aanbevelingen om ervoor te zorgen dat ingeval van toekomstige crisissen iedereen krijgt waar hij of zij recht op heeft. 

De federale Ombudsman als baken van vertrouwen in de relatie tussen burger en overheid, als betrouwbare tussenpersoon, krijgt ook gestalte in de twee bijkomende opdrachten die de instelling in 2023 kreeg.

Voortaan treedt de federale Ombudsman ook op als federaal coördinator voor meldingen van klokkenluiders in de privésector. Daarnaast krijgt de federale Ombudsman van de Kamer een tijdelijke opdracht om getuigenissen te ontvangen voor de parlementaire onderzoekscommissie
Seksueel misbruik.

Dames en heren,

Dit is naar alle waarschijnlijkheid mijn laatste welkomstwoord bij de voorstelling van een jaarverslag van de federale Ombudsman geweest. Nieuwe uitdagingen staan mij te wachten. Nieuwe uitdagingen staan ook de federale Ombudsman te wachten. Een kwarteeuw federale Ombudsman heeft bewezen dat de instelling in staat is om zich aan te passen aan een steeds sneller veranderende samenleving. In naam van de Kamer én van de hele Belgische samenleving wens ik jullie alle succes daarbij!

Graag geef ik nu weer het woord aan de federale ombudsmannen.

Eliane TILLIEUX